Vikipedi, özgür ansiklopedi
→
Başlığın diğer anlamları için Dünya Savaşı sayfasına bakınız.
| II. Dünya Savaşı |
Saat yönünde: Müttefik askerleri Normandiya çıkartması sırasında Omaha plajına çıkarken, Nazi toplama kampı Auschwitz'in kapısı, Kızıl Ordu askerleri Berlin'de Reichstag binasına Soyvet bayrağı asarken, Nagasaki'de atom bombasının mantar şeklindeki bulutu, 1936 Nuremberg Nazi ulusal gününde tören geçişi |
|
|
| Taraflar |
Müttefikler:
 SSCB
 ABD
 Birleşik Krallık
tümü |
Mihver Devletleri:
 Almanya
 Japonya
 İtalya
tümü |
| Kumandanlar |
Josef Stalin
Franklin Roosevelt
Winston Churchill |
 Adolf Hitler
 Hideki Tojo
 Benito Mussolini |
| Kayıplar |
Askerî kayıp:
27,000,000
Sivil kayıp:
63,000,000
Toplam:
65,000,000 kişi |
Askerî kayıp:
23,000,000
Sivil kayıp:
8,000,000
Toplam:
34,000,000 kişi |
Eylül 1939'dan , Aralık 1945'e 2 Dünya Savaşı.
██ Bağımsız ülkeler
██ Batı Müttefeikleri Dominyonlar
██ Batı Müttefikleri koloni ve işgal bölgeleri
██ Haziran 1941'den sonra Doğu Müttefikleri
██ Müttefikler'e geçmeden önce haziran 1941'de SSCB ve uydu devletleri
██ Mihver Devletleri
██ Mihver Devletler koloni ve işgal bölgeleri
██ Kasım 1942'de Alman işgalinden önce Vişi Fransa'sı ve colonileri
██ Aralık 1941'de Japonya İmparatorluğu
██ Tarafsız
██ Mihver Devletleri hakimiyetine giren bölgeler
II. Dünya Savaşı, 20. yüzyılda dünya çapında yapılan iki savaştan ikincisidir. Altı yıl boyunca, dünyanın çeşitli bölgelerinde süren kesintisiz savaşlarla baş gösteren II. Dünya Savaşı, Alman ordularının Polonya'ya saldırdığı 1 Eylül 1939 tarihinde başladığı kabul edilir. Ne var ki birbirinden kopuk görünseler de bu tarihten önceki çatışmalar da, savaşta birincil rol oynayan tarafların stratejik hedefleri arasında yer aldığından, savaşın başlangıcı tarihsel olarak daha gerilerden başlamaktadır.
Savaşın ayak sesleri [değiştir]
Hitler’in 1933 yılında iktidara gelmesinden itibaren savaşın sonuna kadar izlediği strateji, üç aşamalı bir stratejidir. Hitler, iktidara gelmesinin hemen ardından Alman ekonomisinin düzenlemesini hedef almıştır. Gerek I. Dünya Savaşı’ndan yenik çıkmasının, gerekse de 1930 yılındaki genel ekonomik buhranın sonucunda Alman ekonomisi ciddi sıkıntılar içindeydi. Yaşanan yüksek enflasyon, aşırı boyutlara varan işsizlik ve bunlara bağlı olarak sanayideki üretim-hammadde düşüklüğü, Hitler’in izlediği ekonomi politikalarıyla kısa sürede kontrol altına alınmıştır.
Ekonominin düzene sokulmasının ardından stratejisinin ilk adımında Hitler, Alman kara, deniz ve hava kuvvetlerinin, Versay anlaşmasıyla getirilen sınırlamalardan kurtulmasını sağlamıştır.
Bunun ardından gelen ikinci stratejik ve gerginlik dolu adım, Almanca konuşan nüfusun yaşamakta olduğu bölgelerin, Alman topraklarına katılmasıdır. Bu stratejik evrenin adımları, 12 Mart 1938 de, Avusturya’nın ilhak edilmesiyle başlamıştır. Ardından ikinci adım olarak Çekoslovakya toprakları içindeki Sudet bölgesidir. Hitler’in baskısıyla 29 Eylül 1938 günü imzalanan Münih Anlaşmasıyla Sudet bölgesi Almanya’ya verilmiştir. Konferans, Alman, İtalyan, İngiliz ve Fransız başbakanlarının katıldığı, Çekoslovakya’nın temsici bulundurmadığı bir anlaşmadır. Anlaşmanın hayata geçirilmesi konusunda Hitler, hiç zaman kaybetmemiştir.Anlaşma,1 Ekim 1938'de yine silah kullanılmaksızın, uluslararası anlaşmalara dayanılarak, nüfusunun yüzde elliden fazlasını Almanların oluşturduğu Sudet bölgesinin Almanlarca işgal edilmesine dayanmıştır. 15 Mart 1939'da ise Çekoslovakya’nın kalanını da topraklarına eklemeleri anlaşmada yer almıştır.
Bu olaylara kadar Hitler, stratejisinin adımlarını atarken, silahlar kullanılmamıştır.Ancak geriye tek sorunlu bölge kalmıştır:Danzig bölgesi. Versay anlaşmasıyla Polonya'ya verilen Danzig bölgesi, halen Alman yönetiminde olan Doğu Prusya ile Almanya arasındaki kara bağlantısını kestiğinden,Alman Hükümeti,Polonyahükümetinden, Doğu Prusya'yla arada bir kara bağlantısı oluşturulması yönünde bir teklifi görüşmesini istemiş ve böylece Danzig Sorunu ortaya çıkmıştır.
3 Mayıs 1939'da Sovyet Dışişleri Komiseri olan Litvinov görevden alınarak yerine Vyaçeslav Mihayloviç Molotov atanmıştır. Bu atama Sovyet dış politikasında keskin bir dönüşe işaret etmiştir. Litvinov döneminde Sovyetler Birliği, Alman yayılmacılığına karşı İngiltere ve Fransa ile bir protokol oluşturmak için girişimlerde bulunmuş, ne var ki her seferinde reddedilmişti. Molotov döneminde ise Sovyetler Birliği, Alman hükümeti ile bir saldırmazlık paktı için çalışmıştır. Uzun diplomatik görüşmeler sonucunda 24 Ağustos 1939 günü Sovyetler Birliği ile Almanya arasında bir saldırmazlık paktı imzalanması karara bağlanmıştır.
- Almanya: Öncelikle Orta Avrupa,ardından Doğu ve Batı Avrupa'yı Almanya topraklarına katmak amacındadır.İkincil planı ise Asya'ya özellikle Rusya ve Yakın Doğu'daki stratejik noktaları ele geçirmektir.
- Japonya: Birinci Dünya Savaşı sonunda Almanya'nın Uzak Doğu sömürgeleri Japonya'ya verilmişti.Üstelik Çin'in bir bölümü de japon hakimiyetindeydi.Ancak bu kadar sömürge bile hızla sanayileşen ve büyüyen Japon ekonomisini doyuramıyordu.Ekonomik çıkarlar için ABD ile yakınlaşan Japonya,savaşın patlak vermesi ile Almanya'ya yakınlaşmıştır.Pearl Harbor saldırısı ile kesin olarak savaşa girmiştir.
- ABD: Savaşın başında tarafsız kalan ABD sonraları Fransa ve İngiltere'ye silah yardımı yapmıştır.Almanya'nın kışkırtmaları sonucunda Japonya tarafından Pearl Harbor'da saldırıya uğramış ve kesin olarak savaşa girmiştir.ABD'nin savaşa gimesi ile savaşın ibresi değişmiş,Almanya genişleme politikası yerine var olan sınırlarını koruma politikasını uygulamıştır.
- SSCB: Birinci Dünya Savaşı'ndan sonra batı yerine Orta Asya'ya yönelik politikalar izlemiştir.Zengin petrol rezervleri sayesinde savaşta lojistik ve teklonoji alanlarında en güçlü devletlerden biri olmuştur.Almanya ile saldırmazlık anlaşması yapmasına rağmen Alman istilasına uğramıştır.
- İngiltere: Hitler tarafından Avrupa'daki tek rakip olarak görülen İngiltere,Almanya'nın Avrupa'nın tamamına yayılmasını önlemiştir.ABD tarafından sürekli mühimmatla destklenen İngiltere ABD'nin savaşa girmesine kadar özellikle Kraliyet Hava Kuvvetleri ile ön plana çıkmış,Orta Avrupa'da kesin bir hava hakimiyeti sağlamıştır.ABD'nin savaşa girmesiyle birlikte kara kuvveteriyle ön plana çıkan İngiltere,ikinci Dünya Savaşının en büyük aktörü olmuştur.
- İtalya: Birinci Dünya Savaşından istediğini alamayan İtalya dar bir sömürge alanıyla sanayisini beslemeye çalışıyordu.Ayrıca Birinci Dünya Savaşı'nda itilaf devletleri ile görüş ayrılığına düşen İtalya,Mussolini'nin faşist politikaları sebebiyle Avrupa'da sorun teşkil ediyordu.İtalya'nın eski Roma İmparatorluğu gibi güçlü bir devlet olmasını isteyen Mussolini,Almanya ile yakınlaşarak Mihver devletler bloğunda savaşa girmiştir.Ve İtalya Kuzey Afrika ve Balkanlar'da ilerlerken Türkiye'yi tehdit
